Kamień z rytami

STEINSODDEN, HEDMARK, NORWEGIA

ok. 10 000 – 3000 r. p.n.e.

Na tym dużym kamieniu, znajdującym się na świeżym powietrzu, położonym nad jeziorem w południowej Norwegii, przedstawionych jest 16 łosi. Około 5000 lat temu ludzie zebrali się tutaj, aby wyrzeźbić motywy w kamieniu. Oczywiste jest, że te rysunki przedstawiają łosie, ale dlaczego podkreślone są narządy wewnętrzne i kości zwierzęcia, tego prawdopodobnie nigdy się nie dowiemy. Tę wątki mogą wiązać się z zabezpieczaniem polowań i uczestnictwem w rytuałach magiczno-religijnych.

Kilof

HIDRA, NORWEGIA

ok. 7725 – 7535 r. p.n.e.

Prawdopodobnie wykonano go 8600 lat temu z zęba morsa. Jest to rzadki przedmiot w kontekście norweskim i jeśli przybliżysz model, zobaczysz, że został on ozdobiony małymi liniami-nacięciami.

Dlaczego tak myślisz?
Czy może to być oznaczenie własności, czy może coś innego?

Naczynie z Gródka

GRÓDEK, POLSKA

ok. 3000 r. p.n.e.

Gliniane naczynie, na którym w schematyczny sposób wyryto zoomorficzne przedstawienia zwierząt utożsamianych z końmi. Te ryte motywy zwierzęce można uznać za najstarszy wizerunek konia we wschodniej części Europy Środkowej.

Sztuka naskalna

HAUGE VESTRE, ØSTFOLD, NORWEGIA

ok. 1700 – 500 r. p.n.e.

Na tym kamieniu przedstawiono trzy, może cztery osoby wraz z dwiema łodziami, jednym ptakiem i kilkoma innymi motywami, których tak naprawdę nie rozumiemy, jak kropki i kształt litery U oraz postać, która może być zwierzęciem morskim lub człowiekiem z płetwą. Ten mały kamień skupia większość najczęstszych motywów w sztuce naskalnej epoki brązu. Szczególnie ważna wydaje się łódź lub statek, wraz z różnymi wersjami symboliki słońca. Być może statek o poranku wyciąga słońce z morza i w ten sposób zabezpiecza nowy dzień po ciemnej nocy? Może podobnie zinterpretujemy konia znajdującego się z przodu?

Skarb ozdób z Wakijowa

WAKIJÓW, POLSKA

ok. 600 – 500 r. p.n.e.

Ten skarb ozdób z brązu to wyjątkowy depozyt, prawdopodobnie o wotywnym charakterze; stylem nawiązują one do zabytków znanych z terenu Słowacji, Węgier i strefy naddniestrzańskiej. Ślady reperacji oraz silne wytarcia wszystkich ozdób świadczą o ich dużym znaczeniu i długotrwałym użytkowaniu.

Brązowe kozły

HADELAND, NORWEGIA

ok. 500 r. p.n.e.

Dwa konie z rogami, później określone jako kozy. Te dość niezwykłe obiekty odnaleziono w latach 1924/25 jako część większego depozytu. Interpretowano je jako ofiary składane wyższej potędze z epoki brązu, być może paneuropejskiej bogini ze złotym pierścieniem na szyi i wozem. Jest prawdopodobne, że głowy koni znajdowały się kiedyś na miniaturowym statku i symbolizowały mitologicznego konia słonecznego, którego ślady tak często znajdujemy w sztuce naskalnej.

Wilk z Chodlika

CHODLIK, POLSKA

ok. 100 r. n.e.

Fragment przedmiotu z brązu w kształcie głowy zwierzęcej, zapewne wilka. Zabytek powstał na terenie Cesarstwa Rzymskiego i był najprawdopodobniej ozdobnym elementem stroju lub innego przedmiotu użytkowego.

Kaczka z Chodlika

CHODLIK, POLSKA

ok. 160 – 400 r. n.e.

Wyobrażenie ptaka (kaczki) wykonane z brązu. Przedmiot jest najprawdopodobniej częścią pierścieniowatej zawieszki, która trafiła na nasze ziemie z zajętych przez Gotów obszarów dzisiejszej Ukrainy.

Miecz z Viktorią

TOTEN, NORWEGIA

ok. 100 – 200 r. n. e.

Miecz ten przebył długą drogę od granicy imperium rzymskiego do pochówku w głębi Norwegii. To rzymski gladius z portretem Wiktorii, bogini zwycięstwa. Stoi wyprostowana z clipeusem w prawej ręce, symbolem zarówno słońca, jak i tarczy. Na plecach ma skrzydła kierujące naszą uwagę w stronę jej boskości. Liść palmy wyłania się z tyłu, a jej lewe ramię trzyma udrapowane ubranie. Miecze te kojarzono z rzymskimi Aquiliferami, oficerami noszącymi insygnium z orłem. Utratę sztandaru w bitwie uważano za największą hańbę. Dlatego moglibyśmy pomyśleć, że te miecze były cennymi trofeami dla nordyckich najemników.

Miecz z Podlodowa

PODLODÓW, POLSKA

ok. 200 – 230 r. n.e.

Miecz wykuty z żelaza, z miedzianą inkrustacją przedstawiającą bóstwa rzymskie: Marsa i Wiktorię, wykonany na terenach Cesarstwa Rzymskiego. Miecz był rytualnie pogięty, obecnie składa się z czterech części.

Fibula z okresu wędrówek ludów

LARVIK, VESTFOLD, NORWEGIA

ok. 400 – 550 r. n.e.

Wyobraźcie sobie kobietę poruszającą się po dużej sali, ubraną w najlepszą suknię, całą błyszczącą biżuterią, gdy nalewa piwo wodzom pijącym z rogów. Jej wielka złota zapinka spinająca płaszcz na ramieniu, jest ozdobiona potężnymi zwierzętami, takimi jak drapieżne ptaki. Kiedy się porusza, zwierzęta wydają się ożywać i poruszać.

Naszyjnik z Podhorzec

PODHORCE, UKRAINA

ok.  500 r. n.e.

Srebrny naszyjnik z profilowaną obręczą i finezyjnie wykonanym zapięciem. Jest to unikatowy element biżuterii z terenów ziem polskich, najbliższe analogie do niego znane są z obszaru dzisiejszej Litwy, Łotwy i Estonii.

Okucie z Zemborzyc

ZEMBORZYCE, POLSKA

ok. 750 – 850 r. n.e.

Okucie końca pasa w stylu późnoawarskim z brązu ze śladami złocenia. W jego górnej części dwa uszka służyły mocowaniu do skórzanego paska. Na obydwu płaszczyznach znajduje się zdobienie w formie stylizowanych motywów roślinnych.

Głowa z Oseberg

OSEBERG K2, VESTFOLD, NORWEGIA

834 r. n.e.

To jedna z pięciu lasek z pochówku w Osebergu. Pochowano tutaj kobiety z bogato rzeźbionymi saniami, wozem, meblami, końmi i całym statkiem Wikingów. Każda z pięciu lasek jest inna i przedstawia fantastyczne zwierzęta, o których sądzi się, że mają potężne właściwości religijne lub magiczne.

Miecz z epoki Wikingów

LANGEID, BYGLAND, NORWEGIA

ok. 800 – 1050 r. n.e.

Mistyczne znaki inkrustowane złotem tworzą wspaniałą rękojeść miecza z Langeid. Jest to broń Wikingów nasycona chrześcijańską symboliką, złożona w przedchrześcijańskim grobie, gdy nowa wiara podbijała ostatnie regiony Norwegii.

Konik z Daromina

DAROMIN, POLSKA

ok. 1000 – 1100 r. n.e.

Fragment przedmiotu prawdopodobnie pochodzi z ostrogi przypinanej do butów jeźdźca. Ze względu na wysokie walory dekoracyjne ozdoby z motywami zoomorficznymi są związane z zachodniosłowiańskimi elitami państwa wczesnopiastowskiego.